Η κλινική κατάθλιψη είναι πολύ διαφορετική από το αίσθημα κακής διάθεσης ή από τα αισθήματα λύπης ή πένθους που συνήθως συνοδεύουν την απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου. Η κατάθλιψη δεν οφείλεται σε προσωπική αδυναμία του ατόμου ούτε σε χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του. Πρόκειται για μια ψυχική ασθένεια που επηρεάζει όλο το σώμα και έχει αντίκτυπο στον τρόπο που έναν άτομο αισθάνεται, σκέφτεται και συμπεριφέρεται.
Δεν έχει βρεθεί μία μοναδική αιτία για την κατάθλιψη. Συνήθως υπάρχουν περισσότερα από ένα αίτια και αυτά διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά μερικές φορές μπορεί να συμβεί χωρίς κανέναν προφανή λόγο. Οδυνηρά γεγονότα μπορεί να κάνουν κάποιον να αρχίσει να αισθάνεται μελαγχολικός και αυτό μπορεί να μετατραπεί σε μια πιο σοβαρή κατάθλιψη από την οποία είναι δύσκολο να ανακάμψει. Οι συνθήκες μπορεί να παίξουν κάποιο ρόλο. Το να είναι κάποιος μόνος, το να πρέπει να ζήσει με ένα πολύ χαμηλό εισόδημα, να έχει κάποια σωματική ασθένεια αλλά και η ανεργία μπορούν να συμβάλλουν αρνητικά. Η γέννηση ενός παιδιού μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μια επιλόχειο κατάθλιψη για μία στις δέκα γυναίκες. Διαφορετικοί άνθρωποι θα αντιδράσουν στην κατάθλιψη με διαφορετικούς τρόπους και μολονότι αρκετοί μπορεί να είναι θλιμμένοι και αποσυρμένοι, κάποιοι δείχνουν τη στεναχώρια τους με άλλους τρόπους, όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή η ευερεθιστότητα.